LT // STRP Biënnale 2017

De STRP Biënnale is een tweejaarlijks festival voor creatieve technologie op het Eindhovense Strijp-S, het voormalige fabrieksterrein van Philips waar veel designers en creatieve ondernemers zijn neergestreken. Thema van deze editie is ‘Senses & Sensors’, menselijke en technologische waarneming, bezien vanuit kunst, wetenschap en techniek. Hoe nemen we onszelf en de wereld waar? Welke invloed heeft technologie daarop? Hoe kun je multi-zintuiglijke ervaringen inzetten in kunst en design? Dit wordt onderzocht in een rijk programma met een interactieve expositie, performances, workshops, muziek en een Conference for the Curious. De biënnale vindt plaats van 24 maart tot en met 2 april in en om het Klokgebouw. Hieronder een aantal tips waarbij het zintuig gehoor goed wordt bediend.

Expositie

Alle tentoongestelde installaties bevinden zich in Zone 2 & 3 van het Klokgebouw tenzij anders aangegeven. De openingstijden en andere praktische informatie vind je hier.

Thought Collider & Dave Young: Rhythm of Life

De kinetische geluidsinstallatie Rhythm of Life laat je de chemische communicatie in je lichaam horen. Thought Collider en Dave Young gebruikten hiervoor een Photon-Multiplier Tube (PMT), een experimenteel medisch instrument waarmee je de biofotonen-emissie van de huid meet. Deze ultrakleine uitstralingen van licht zijn belangrijk voor cel-tot-cel-communicatie. Ze zijn onzichtbaar en behoren tot het elektromagnetische spectrum. Als je je handen op de PMT van de installatie legt, hoor je de elektro-chemische communicatie in je lichaam in de vorm van complexe percussieve ritmes. Die data worden opgeslagen en gebruikt voor wetenschappelijk en artistiek onderzoek naar hoe we betekenis en waarde toeschrijven aan lichaamsdata.

In de opstelling tijdens de expositie kun je op een iPad een aantal vragen beantwoorden. Op basis van je antwoorden wordt uit de dataverzameling van 56 eerdere deelnemers die persoon gezocht die het meest met jou overeenkomt. Diens unieke geluidspatroon krijg je te horen. Hoor je verwantschap? Of voel je die misschien als je op het videoscherm leest welke kenmerken die persoon met jou gemeen heeft?

Op woensdag 29 maart is Thought Collider aanwezig op de Conference for the Curious.

Sami Sabik: Digital Whispers

De Franse kunstenaar Sami Sabik is gefascineerd door het streven naar perfectie en de daadwerkelijke imperfectie in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Zijn installatie Digital Whispers is een fluisterspel van spraaksoftware. Iedereen die zelf wel eens een boodschap in een keten van mensen heeft doorgefluisterd, weet dat de originele zin gaandeweg verandert in een compleet andere. In Digital Whispers zijn het zeven computers met verschillende spraaksoftware die de zin doorgeven. Dat levert niet minder, maar wel andere fouten op, fouten die alleen een machine kan maken. Neem de hoorn van de telefoon van de haak en probeer het zelf uit.

The Skin Deep: {THE AND}

Het Amerikaanse collectief The Skin Deep onderzoekt menselijk contact in het digitale tijdperk met bekroonde documentaire video-installaties als {THE AND} en opvolger The Dig. Beide interactieve installaties waren eerder kort te zien in Nederland en nu maken ze deel uit van de STRP Biënnale expositie. Het concept: twee mensen die elkaar goed kennen zitten tegenover elkaar en stellen om de beurt een confronterende vraag. Het gaat over relaties met vragen als “Wat is jouw strategie als we discussiëren?” of “De beste seks die je ooit gehad hebt, was dat met mij?” De installaties zijn interactief omdat je een gepersonaliseerde versie te zien krijgt op basis van antwoorden die jij zou geven op soortgelijke vragen.

Op donderdagavond 30 en vrijdagavond 31 maart is er een performance, waarbij The Skin Deep je uitnodigt om een vraag te stellen aan een andere bezoeker, vreemd of bekend (21:00-22:30). Bijvoorbeeld: “Wat zou ik moeten doen waardoor jij mij wilt vermoorden?” of “Waarom denk je dat je een goed mens bent?” Als je de smaak te pakken hebt gekregen, download dan de {THE AND} app voor iPhone.

What If Collective: MGNT

MGNT van What If Collective is een speelse, interactieve installatie, een magnetische tapeloop en daarmee een eerbetoon aan elektronicapionier Dick Raaymakers. Als je de cirkelvormige installatie binnenstapt, word je gehoord en gezien met behulp van microfoons en sensoren. De installatie reageert daarop met geluid. Je bent als het ware zelf de magneet die op de jou omringende tape nieuwe geluiden creëert. Hoe dichterbij de tape, hoe groter het effect op het geluid.

MGNT is bekroond met de eerste STRP Award for Creative Technology, een nieuwe Europese prijs die het bundelen van innovatieve krachten stimuleert.

Polymorf: Famous Deaths

De installatie Famous Deaths reconstrueert de laatste minuten van bekende personen op basis van geur en geluid. Hoewel geur sterke associaties oproept en een belangrijke rol speelt bij het vormen van herinneringen, wordt het nog nauwelijks gebruikt in kunst en media. Voor deze installatie deden ontwerpers Frederik Duerinck en Marcel van Brakel van Polymorf uitgebreid research, bijvoorbeeld naar de laatste momenten van Whitney Houston. Ze ontdekten welke sigaretten ze rookte, welk merk parfum ze droeg en dat ze olijfolie als badolie gebruikte. In de installatie word je 4 minuten lang met documentaire-achtige soundscapes en een bijpassende opeenvolging van geurstoffen meegenomen naar haar laatste momenten of die van Lady Di. En dat terwijl je afgezonderd in een speciale mortuariumkist ligt.

Ook te zien van Polymorf: The Entangled Body, waarin je een datadouble van jezelf kunt laten maken die je niet kunt zien, maar alleen kunt voelen; en Thermocorpus, een pak met van temperatuur veranderende pixels als onderdeel van de Sensory Gym. Op donderdag 30 maart is Polymorf aanwezig op de Conference for the Curious.

Sensory Gym

De Sensory Gym is een sportschool, of misschien eerder een speeltuin, voor het trainen van je zintuigen. Het werd op uitnodiging van STRP Biënnale ontwikkeld door vier teams onder leiding van kunstenaarscollectief oneseconds. Ieder team bestond uit een kunstenaar die een basisconcept aanleverde en een aantal ouderen en/of studenten. Samen werkten ze het basisconcept uit en zorgden voor de realisatie van het idee.

Een van de vier installaties is Hybrid Heart, een machine van geluidskunstenaar Ricky van Broekhoven, die je aandrijft met je hartslag. Je hoort je persoonlijke levensgeluid en wordt uitgedaagd om je hartslag te beïnvloeden door de machine te besturen. Buiten de Gym, bij de rest van de tentoonstelling, is ook Van Broekhovens Fluid Resonance te zien, een interactief audiovisueel muziekinstrument dat de energie van geluid gebruikt om golfpatronen te creëeren in water.

Ook in de Sensory Gym: Stepping is Believing, een virtual realityspel van Carolien Teunisse waarin je samen met een medespeler op een fitness stepper virtueel kunt vliegen; The Lickenator van Chloé Rutzerveld en Tim Scheffer, een uitdagend spel waarin twee spelers hun tong en hun proefvermogen kunnen testen; en Thermocorpus, een door Polymorf ontwikkeld pak met van temperatuur veranderende pixels.

De Sensory Gym bevindt zich in Zone 1 van het Klokgebouw en heeft afwijkende openingstijden ten opzichte van de rest van de expositie.

Steve Maher: Heavy Metal Detector

Net als met een gewone metaaldetector kun je met de Heavy Metal Detector van Steve Maher speuren naar metaal. Als de detector uitslaat, hoor je geen piepend geluid, maar heavy metal. Voor een heavy metal tour door de expositiehallen kun je je aanmelden bij de informatiebalie van het Klokgebouw.

Behoefte aan een wat rustigere geluidswandeling? Loop dan de audiotour Strijp-S Stories uit 2015 die je nog steeds kunt downloaden in de gratis Strijp-S app. Ik schreef er eerder over in dit luisterbericht.

ook in het Klokgebouw

In Zone 2 & 3 van het Klokgebouw is nog veel meer interessants te ervaren, zoals:

• Other/Self van Chris Salter, Luis Rodil-Fernández en TeZ, een installatie waarin twee bezoekers die elkaar niet zien elkaars hartslag gaan voelen, via lichtgevende, akoestische en haptische patronen van uiteenlopende intensiteit.
• Rewirded/Remixed van cyborg-kunstgoeroe en performancekunstenaar Stelarc. Via een livestream-verbinding ziet hij de wereld door de ogen van iemand in Engeland, via een koptelefoon hoort hij hetzelfde als iemand in Zwisterland en zowel de bezoekers in Eindhoven als internetgebruikers kunnen zijn rechterarm besturen.
• de film Notes on blindness over schrijver en academicus John Hull die, toen hij in 1983 volledig blind werd, een dagboek begon bij te houden op audiocassettes. Het gaat over verlies en het vinden van een nieuwe, auditieve toegang tot de wereld. In de film hoor je niet alleen fragmenten van de originele audio-opnamen van Hull en zijn vrouw, maar ook een bijzondere soundtrack.
• Warping Halos van het Amsterdamse duo Children of the Light, een interactieve kunstinstallatie waarin ze spelen met de kleuren van het licht, met absorptie en spiegeling. De bijbehorende soundscape is van DJ en producer Huerco S. Je kunt Children of the Light ook live aan het werk zien in het muziekprogramma op zaterdag 25 en zondag 26 maart.

buiten het Klokgebouw

De meeste installaties staan in het Klokgebouw. Daarbuiten, maar wel in de buurt, vind je de documentaire theaterervaring ‘Door into the Dark’ en de installatie ‘Flipside Audio’ van Dries Depoorter.

Anagram: Door into the Dark

Documentairemakers Amy Rose en May Abdalla van het Anagram collectief maakten met Door into the Dark een individuele theaterervaring over wat het betekent om verloren te zijn in een tijdperk van oneindige informatie. Je ervaart het individueel, omdat er ieder kwartier maar één bezoeker naar binnen mag. Met een blinddoek om en op blote voeten loop je het donker in, met een touw en de stem van de verteller als leidraad. Onderweg ontmoet je verschillende mensen die ervaringen met je delen waardoor hun leven is veranderd.

Door Into the Dark is een combinatie van een hoorspel, gps-technologie en immersive theatre. Na lovende kritieken in thuisland Groot-Brittannië en in New York beleeft het in de tegenover het Klokgebouw gelegen kunstinstelling MU de première op het Europese vasteland. Door Into the Dark duurt 45 minuten en kan bezocht worden tussen 16 maart en 16 april. Met een STRP ticket krijg je 50% korting. In alle gevallen moet je vooraf reserveren bij het MU.

Op woensdag 29 maart is Anagram aanwezig op de Conference for the Curious. Bekijk of beluister hieronder de trailer van de installatie.

Dries Depoorter: Flipside Audio

De installatie Flipside Audio van mediakunstenaar Dries Depoorter vind je buiten in het gras voor het Klokgebouw. Je kunt er via je headset de andere kant van de wereld horen, waar zich een microfoon bevindt. Het werk van Depoorter gaat over de plaats die internet inneemt in de samenleving en de gevolgen daarvan op privacy, (online) identiteit en surveillance.

Op woensdag 29 maart is Dries Depoorter aanwezig op de Conference for the Curious.

// Expositie, tenzij anders aangegeven: Klokgebouw 50, Eindhoven, 25 maart t/m 2 april, di – zo, wisselende openingstijden, € 12 (€ 10 kortingstarief) en vrij toegankelijk met een Sounds & Performances ticket of een ticket voor de conferentie //

Performances

In het Klokgebouw vinden zowel binnen als buiten de tentoonstelling performances plaats. Niet alleen is er een performance bij de installatie {THE AND}, waarbij The Skin Deep je uitnodigt vragen te stellen aan andere bezoekers, maar er zijn ook performances die te maken hebben met beweging, al dan niet in combinatie met geluid. Twee ervan licht ik eruit:

Chagall: Calibration

De elektronische muziekproducer, songwriter en zangeres Chagall treedt tijdens het muziekprogramma op zondag 26 maart op met Calibration, een audiovisuele performance met speciale mi.mu handschoenen (14:45–15:30). Ze gebruikt deze draadloze handschoenen vol bewegingssensoren voor een verfijnde choreografie aan handbewegingen, die via de sensoren voor speciale geluiden en vocale effecten zorgen.

De performance Calibration is onderdeel van STRP Sounds X Modulab en is toegankelijk met een Sounds & Performance ticket of Expo ticket voor zondag 26 maart (€ 12, € 10 kortingstarief). Een dag eerder, op zaterdag 25 maart, geeft Chagall in Zone 2 van de tentoonstelling een presentatie waarbij ze de werking van de mi.mu handschoenen demonstreert en toelicht (15:00-15:20, toegankelijk met Expo ticket).

Arno Schuitemaker: Waiting for you

In Waiting for you van choreograaf Arno Schuitemaker delen drie performers een door licht en geluid gevulde ruimte met het publiek. Je hebt geen stoel, geen vast kijkersperspectief, maar wordt onderdeel van de performance. Voor de biënnale paste hij het stuk aan zodat het uitgevoerd kan worden tussen de installaties van de expositie.

Onlangs zag ik een ander stuk van Schuitemaker, While We Strive, met daarin ook drie performers, nu wel door een tribune gescheiden van het publiek. De repetetieve bewegingen van de performers werden versterkt door het ruis producerende apparaatje in hun hand en ook daar was er een spel van licht en duisternis. Hoewel fysiek op afstand van de performers, riep het bij mij wel een trance-achtig gevoel op. Ik ben benieuwd wat het met mij, andere bezoekers en de performers doet als we bij ‘Waiting for you’ de ruimte delen.

Waiting for you is te zien op woensdag 29 maart (18:30-18:50), donderdag 30 maart (17:30-17:50) en zondag 2 april (15:00-15:20 en 17:00-17:20). Je hebt toegang met elk ticket dat toegang biedt tot de tentoonstelling.

Klik door voor meer informatie over de performances die ik nog niet genoemd heb: Pandora’s DropBox van choreografe Katja Heitmann en Me & Chef Watson, een diner bedacht door een machine en bereid door een mens.

Conference for the Curious

Op woensdag 29 en donderdag 30 maart vindt in Zone 4 van het Klokgebouw de Conference for the Curious plaats, twee dagen verdieping en gesprekken met makers en denkers. De conferentie staat open voor iedereen die nieuwsgierig is en een ticket aanschaft.

Op dag 1 ligt de focus op het thema van de Biënnale, Sense & Sensors. Je hoort meer over heden en toekomst van de verstrengeling van biologie en technologie, mens en machine. De keynote lezing in het avondprogramma is van Kevin Kelly, schrijver over technologie en mede-oprichter van technologieblad Wired. In zijn vorig jaar verschenen boek The Inevitable schetst hij de twaalf drijvende technologische krachten die volgens hem de komende dertig jaar ons leven zullen bepalen. Filosoof en kunstenaar Koert van Mensvoort treedt op als moderator.

Eerder op de dag kun je o.a. luisteren naar Claire L. Evans over het geluid van postmenselijke muziek en, in paren, Thought Collider (Rhythm of Life) en Anagram (Door into the Dark) en Memo Akten (Fight) en Dries Depoorter (Flipside Audio) over hun visie en kunstenaarspraktijk. Moderator van het dagprogramma is Isolde Hallensleben. Tussen het middag- en avondprogramma kun je je aansluiten bij een rondleiding door de biënnale expo en de performance ‘Waiting for you’ van Arno Schuitemaker ervaren.

Dag 2 van de conferentie wordt gecureerd door VPRO Medialab, als sluitstuk van een reizende dialoog langs verschillende festivals waar de toekomst van media en storytelling werd onderzocht. Ook vandaag kun je interessante denkers en doeners ontmoeten. Via het Meet the Maker-format (o.a. mediavernieuwers Floris Kaayk, Steye Hallema en Ersin Han Ersin), bij keynote lezingen van cultureel hacker Lance Weiler en StoryCode-oprichter Aina Abiodun, in workshops en in de wandelgangen. Van de exposerende kunstenaars zijn o.a. Richard Vijgen, Leanne Wijnsma, Anagram en Polymorf aanwezig.

Samen met alle andere bezoekers kun je ’s middags deelnemen aan het Smartphone Orchestra, waarbij de telefoons verschillende partituren spelen. ’s Avonds kun je een live versie van {THE AND} van The Skin Deep meemaken.

Het volledige programma vind je hier. Tickets kosten € 50 per dag, € 35 voor het avondprogramma met Kevin Kelly, of € 100 voor beide dagen inclusief Kevin Kelly. Studenten krijgen korting.

Muziek

Het muziekprogramma STRP Sounds vindt plaats in Zone 4 van het Klokgebouw en is geconcentreerd op zaterdagavond 25 maart, zondag 26 maart en zaterdagavond 1 april. Ik ben het meest benieuwd naar zondag 26 maart, als geluidskunst en elektronische muziek elkaar treffen bij Sounds X Modulab.

Sounds X Modulab op zondagmiddag en -avond 26 maart staat volledig in het teken van grensverleggende elektronische muziek (14:00-23:00). Met performances van geluidskunstenaars als Gijs Gieskes en muzikanten die met elektronica werken, omlijst door de mensen van Modulab. Niet alleen bij hen kom je de modulaire synthesizer tegen. Colin Benders heeft zich recent op het instrument toegelegd, Peninsula (East Island en The Moderator) al in de jaren 1990. Chagall treedt op met haar Calibration performance en verder bestaat de line-up uit: Maarten Vos, Know V.A., Leon van Bokhorst, Stefan Robbers / Jurgen Winkel / Allard Krijger, Davizion en Children of the Light met Warping Halos Live.

Sounds X HET WILD X Eurabia is een dance avond op zaterdag 25 maart (20:00-4:00). Als curator treden HET WILD uit Eindhoven en Eurabia uit Tilburg op, beide organisatoren van eclectische dance-concepten. De line-up van vanavond: Children of the Light met Warping Halos live, Cairo Liberation Front + High Wolf, ZEBRA KATZ, Dengue Dengue Dengue, AFRICAINE 808 en AFRIKABOOMNADA. Zowel vandaag als op 1 april start het Sounds programa met Pandora’s Dropbox, een performance van Katja Heitmann in de expositieruimte (20:00-21:00).

Ook Sounds X Albert van Abbe op zaterdagavond 1 april is een dance avond, nu met techno-smaakmaker Albert van Abbe (20:00-4:00). Hij stelde samen met STRP de line-up samen, met daarin naast Van Abbe zelf: Sendai, Monolake LIVE SURROUND en Kangding Ray. In de expositieruimte kun je de Expanded Cinema Performance versie van de film ‘In The Robot Skies’ van Liam Young in samenwerking met Forest Swords bezoeken (21:00-22:00).

Alle muziek is toegankelijk met een Sounds & Performance ticket voor die dag. Prijzen lopen uiteen van € 12 voor zondag 26 maart tot € 17,50 voor zaterdag 1 april. Kijk op de ticketpagina voor meer informatie. In de SoundCloud-playlist STRP 2017 vind je een aantal optredende artiesten terug.

Masterclasses en workshops

Het programma van maserclasses bestaat o.a. uit een masterclass kritisch schrijven (STRP Makes Sense), een masterclass over tast en geluid als extra dimensie in virtual reality (Exploring Touch as a VR Medium) en een masterclass over het uitbreiden van je waarnemingsvermogen (The Art and Science of Expanding Our Sensorium). Meer informatie en de inschrijfkosten vind je in het programma.

Ook zijn er workshops voor kinderen. Deelname is gratis en vooraf aanmelden is niet nodig. Zo kunnen ze een stopmotion animatie maken of zelf een elektronisch circuit bouwen. De workshops vinden plaats in het Klokgebouw op 25 en 26 maart, 1 en 2 april, van 13:00 tot 18:00.

Verder luisteren:

– Vanaf maandag 20 maart is op BBC Radio 4 de 10-delige serie The Uncommon Senses te horen. Hierin nemen filosoof Barry Smith en geluidskunstenaar Nick Ryan je mee in de rijke wereld van zintuiglijke ervaringen. Het gaat niet alleen over de vijf traditionele zintuigen zicht, gehoor, reuk, smaak en tast, maar ook over minder bekende zintuigen (zoals de voorspellende gave van de hersenen) en over de manier waarop zintuigen elkaar beïnvloeden.

—
Dit bericht is een uitgebreide versie van een luistertip, herkenbaar door ‘LT //’ voorafgaand aan de titel van het bericht. Meer luistertips vind je op de pagina Luistertips. Check ook de luisteragenda met daarin beknopte, aan specifieke data gekoppelde tips.