Hoorstaat #3 met Brel door Brussel

Dit is de derde aflevering van de maandelijkse hoorstaat waarin ik deel wat ik op dat moment beluister. In de afgelopen maand wandelde ik met Jacques Brel door Brussel, was ik voor het eerst bij een concert van het Koninklijk Concertgebouw Orkest en luisterde ik naar muziek van o.a. Geraint Rhys, Rude Audio, Robbing Millions en Jack Parow.

Geen zin of tijd om alles te lezen? Klik dan direct door naar een van de volgende categorieën: live; audiotour & geluidswandeling; muziek of luister naar de hoorstaat-playlist op Spotify.

Wil je reageren op deze hoorstaat of delen wat jij beluistert? Dat kan via het reactieformulier onderaan dit bericht of mail naar luisterberichten[at]gmail.com

live

Twee live hoogtepunten van de afgelopen tijd waren de theatervoorstelling 100% Brussels van het Berlijnse Rimini Protokoll in de Hallen van Schaarbeek (Brussel, 10 mei) en een concert van het Koninklijk Concertgebouw Orkest in het Concertgebouw (Amsterdam, 18 mei).

Het concert van het Koninklijk Concertgebouw Orkest onder leiding van gastdirigent Fabio Luisi was bijzonder omdat het de eerste keer was dat ik bij een uitvoering van dit orkest was. Dat gold ook voor mijn moeder en mijn jongste broer met wie ik in het Concertgebouw was. Ik heb te weinig verstand van klassieke muziek om nu hier uitgebreid de prestatie van het orkest en solist, concertmeester Vesko Eschkenazy, te gaan roemen, maar ik heb genoten. Misschien nog wel meer van het orkest zelf dan van de specifieke stukken van Saint-Saëns en Lalo. Het is zo’n mooie sensatie om te horen hoe een thema zich door het orkest beweegt, ingezet door de violen, overgenomen door de cello’s en doorgegeven aan de blaasinstrumenten. Ook het spel van melodie en tegenmelodie of van melodie en begeleiding ervaar je veel beter als je er zelf bij bent en je hoort hoe de muziek zich door de ruimte verplaatst. We waren alledrie onder de indruk. Ik heb er geen bezwaar tegen om hier een traditie van te maken.

Twee dagen voor ons concert, op 16 mei, speelde het Koninklijk Concertgebouw Orkest hetzelfde programma. Dit concert werd op 25 mei uitgezonden als Zondagmiddagconcert op Radio 4 en is nog steeds terug te luisteren als online stream.

De andere live-ervaring was de documentaire theatervoorstelling 100% Brussels. Het Berlijnse productietrio Rimini Protokoll heeft met haar 100% city project sinds de start in 2008 met 100% Berlin al meer dan 20 steden aangedaan. In december komt er een Amsterdamse versie. Ik wil er tegen die tijd nog een apart luisterbericht aan wijden, maar hier geef ik vast een impressie.

In het 100% city project werkt het Rimini Protokoll samen met inwoners van een stad om de mensen achter de statistieken te laten zien. In Brussel laten 105 inwoners – 5 ervan zijn namelijk niet in de statistieken vertegenwoordigd terwijl ze er wel zijn – zich zien aan het publiek en aan elkaar. Ze stellen zich eerst één voor één voor en geven dan beetje bij beetje dingen over zichzelf prijs door te reageren op stellingen volgens het principe dat je misschien kent van het tv-programma Over de streep. Je laat zien of een stelling op jou van toepassing is door al dan niet over een streep te stappen. In Over de streep zijn de stellingen vooral feitelijk, bijvoorbeeld: ‘ga over de streep als je bent opgegroeid in een omgeving waarin alcohol een probleem vormde’. In de 100% voorstelling zijn er naast feitelijke ook opiniërende stellingen, zoals ‘ik ben voor de doodstraf’.

Zowel in het tv-programma als in de voorstelling heeft het reageren op stellingen door fysiek een kant te kiezen het effect dat de deelnemende mensen elkaar beter leren kennen en het publiek een indruk krijgt van de in beeld gebrachte mensen. In de 100% voorstelling komt daarbij dat je ook de mens achter de mening leert kennen. Het effect op mij was dat ik, op het moment dat ik de mens achter de mening zag, wat meer te weten kwam over degene met wie ik het niet eens was, ik minder oordeelde en meer ruimte liet voor zijn of haar mening. Dit effect vond ik op zich niet verrassend, ik ken het van gesprekken met vrienden en familie, mensen met wie ik een band heb. Wel verrassend vond ik dat het effect zo sterk was bij mensen met wie ik nooit een woord heb gewisseld. Ik zou het mooi vinden als ook veel politici en beleidsmakers in december de Amsterdamse editie bezoeken. Volgens mij krijgen ze dan een beter beeld van en hopelijk ook meer begrip voor hoe inwoners van Amsterdam denken dan door enquêtes of gesprekjes op de markt in verkiezingstijd.

Terug naar het begin van dit bericht.

audiotour & geluidswandeling

Sinds het Leipziger Notenspur, de geluidswandeling waarover ik berichtte in de vorige Hoorstaat, heb ik drie geluidswandelingen gemaakt: een deel van de Brandgrens Audiotour in Rotterdam (gemaakt in opdracht van de Gemeente Rotterdam); de Nederlandstalige versie van J’aime l’accent Bruxellois, de Jacques Brel geluidswandeling in Brussel (gemaakt door Éditions Jacques Brel); en de geluidswandeling Langs de Amstel in Amsterdam (gemaakt door Alison Isadora en Hannes Wallrafen, uitgegeven door Soundtrackcity). Misschien schrijf ik over die laatste een andere keer, tegelijk met andere Soundtrackcity-wandelingen. Hieronder vind je meer over de Brel-wandeling in Brussel en de Brandgrens-tour in Rotterdam.

J’aime l’accent Bruxellois – Jacques Brel geluidswandeling in Brussel

“Wat het moeilijkst is voor iemand die, zeg maar, in Vilvoorde woont en in Hongkong wil gaan wonen is niet naar Hongkong gaan, maar weggaan uit Vilvoorde. Dat is moeilijk. Alleen dat is moeilijk. Want eens in Hongkong komt alles wel in orde. Het volstaat om gezond te zijn en een beetje bezeten en dan… Hongkong ligt binnen ieders bereik. Maar weggaan uit Vilvoorde, da’s moeilijk…”

Jacques Brel in een interview in 1971

Ik stond aan de voet van de Kunstberg in Brussel (zie foto bovenaan dit bericht), toen ik dit citaat hoorde, eerst in het Frans door Brel zelf, dan in het Nederlands, uitgesproken door Johan Verminnen die de Nederlandse stem van Brel vertolkt in de geluidswandeling J’aime l’accent Bruxellois. In deze audiotour nemen Brel, zijn vrouw Miche, twee van zijn dochters, zijn broer Pierre en vrienden en tijdgenoten je mee door het centrum van Brussel. Je hoort hun verhalen, maar vooral heel veel muziek van Brel.

De truc werkt. Met Brel in je oren zie je zijn stad. Niet de Grote Markt waar het krioelt van de toeristen, maar dat ene café-restaurant met dat beeld van een zwaan in de hoek, La maison de cygne, waar Miche en hij graag kwamen; niet de drukke Koninginnegalerij van vandaag maar de plek waar je volgens Brel het beste garnalenkroketten kon gaan eten (Taverne Passage) en Cinéma Galeries, waar hij en zijn vrienden experimentele films zagen.

Of je Brussel nu goed kent of niet, deze geluidswandeling is een aanrader. Mits je van de muziek van Brel houdt natuurlijk, want dat is, meer nog dan de verhalen, de kracht van deze audiotour. De nummers van Brel begeleiden je ook wanneer je van het ene naar het andere punt op de route loopt. De route is duidelijk aangegeven op de kaart en ook de audiofragmenten bevatten heldere route-aanwijzingen. Het gehele parcours duurt 2 uur en 40 minuten, maar je kunt op twee punten een stuk afsnijden, waardoor je de wandeling tot een kleine 2 uur kunt inkorten.

Versta je goed Frans, huur dan de originele, Franstalige versie van de wandeling. Dat heeft het grote voordeel dat je tijdens je promenade begeleid wordt door de originele stemmen. Is je Frans minder goed en denk je dat een deel van de kijk- en loopaanwijzingen in het Frans aan je voorbij zullen gaan, kies dan voor de Nederlandstalige (of Engelstalige) variant. De stemmen worden in het Nederlands uitstekend vertolkt, helder zonder te nadrukkelijk te zijn en serieus, zonder een accent te veinzen. Je hoort o.a. Johan Verminnen als Jacques, Katrien Devos als zijn vrouw Miche en Micheline Van Hautem als hun middelste dochter France.

De audiotour is te huur bij de Éditions Jacques Brel aan het pleintje Oud Korenhuis 11 voor € 8. Je krijgt een audiospeler, koptelefoon en duidelijke plattegrond mee. Kijk hier voor openingstijden en meer informatie. Hieronder een Franstalig promotiefilmpje.

Brandgrens Audiotour in Rotterdam

Op uitnodiging van vrienden liep ik met hen het westelijke deel van de Brandgrens Audiotour in Rotterdam, van de start van de route bij de Willemskade (nummer 1) tot aan het Centraal Station (nummer 10). Dit is ongeveer een derde van de totale route. De geluidsbestanden kun je gratis downloaden (en op je telefoon of mp3-speler zetten) en je kunt een pdf-bestand printen met een introductie en plattegronden.

Op de drie plattegronden, een voor elk van de drie delen van de route, markeert een rode lijn de brandgrens zoals deze zich in de dagen na het bombardement op 14 mei 1940 aftekende. Omdat je vanwege nieuwe bebouwing deze route niet precies kunt lopen, is de looproute met een zwarte stippellijn aangegeven. Ik vond dat de kaart onvoldoende houvast bood bij het bepalen van je route, omdat de namen van de straten waar de route doorheen loopt er niet op staan aangegeven. Ook de mooi ontworpen markering in de bestrating biedt niet altijd houvast. De markeringspunten liggen tamelijk ver uit elkaar en zijn soms slecht zichtbaar (er kan zomaar een terras of iets anders op staan). Ze geven geen richting aan, maar laten slechts zien dat je op de route zit. Ook de geluidsfragmenten bevatten geen loopaanwijzingen. Een sterk aspect van de kaart is dat het markeert waar er zich een vooroorlogs pand naast een naoorlogs pand bevindt. Daarbij staat ook het huisnummer vermeld, zodat je het niet kunt missen.

Inhoudelijk is de route zeer de moeite waard. In de geluidsfragmenten (van elk ca. 3 minuten) hoor je steeds een met geluiden geïllustreerd verhaal, op een rustige, heldere manier verteld door Peter Sonneveld en Lex Bohlmeijer. De verhalen spelen zich steeds af op de plek waar je bent en gaan niet alleen over het bombardement en de brand zelf, maar ook over wat er zich langer geleden op die plek afspeelde of juist wat er na de oorlog gebeurd is. Het zijn min of meer op zichzelf staande verhalen, waardoor je de audiotour niet van begin tot eind hoeft te lopen en bijvoorbeeld in plaats van de westroute ook alleen de noord- of oostroute kunt lopen. Mijn indruk is dat de gehele route met 30 geluidsfragmenten langs de 12 km lange brandgrens sowieso te lang is om in één keer af te leggen.

Terug naar het begin van dit bericht.

muziek

In een recente aflevering van het Radio 6 programma Winfrieds Woonkamer speelde GOSTO, de band van Roel Vermeer, twee nummers live in de studio: ‘Sold’ en ‘Take Control’. Ik hoorde een uur uit de aflevering als podcast (beschikbaar als RSS-feed en via iTunes), maar je kunt de live-uitvoeringen van de nummers ook terugkijken op de webpagina van de uitzending van 4 juni. Een dag later kwam trouwens de EP GOSTO uit.

Ik luister nog steeds veel naar de podcast Tom Robinson Introducing Mixtape (BBC, Radio 6). Hieronder muziek die ik via deze podcast de afgelopen maand heb leren kennen: Geraint Rhys, singer songwriter uit Cardiff die in het Welsh en het Engels zingt; Rude Audio, dubstep/elektro uit Londen met op de EP Ruder Eucalypta L. V als gastvocaliste; alternatieve rockband The Actions uit Londen; singer songwriter Jon Dots uit Dublin (nummer via SoundCloudpagina Sheep Dressed Like Wolves); en Bobby Whirlwind, wiens dancepop me aan de muziek van The Whitest Boy Alive doet denken.

Voor het luisterbericht Gratis live muziek – juni zocht ik op SoundCloud naar nummers van bands die in juni optreden op gratis festivals en andere gratis live muziekevenementen. Zo luisterde ik o.a. swinghop van Boogie Belgique uit Gent, rockpop van Dudettes uit Groningen en indiepop van Robbing Millons uit Brussel. Van alledrie heb ik een nummer opgenomen in de Hoorstaat playlist op Spotify.

Eerst via de 3voor12 luisterpaal en daarna via Spotify luisterde ik de afgelopen maand naar nieuwe albums van o.a. Jack Parow (Nag van die langpette), Damon Albarn (Everyday Robots) en Nick Mulvey (First Mind). Van elk van deze albums heb ik een nummer opgenomen in mijn hoorstaat-playlist op Spotify. Nick Mulvey is op zaterdagmiddag 12 juli trouwens gratis te bewonderen in de Paradijskerk in Rotterdam in het kader van North Sea Round Town.

Verder luisteren kan via mijn Spotify-playlist Hoorstaat. Daarop vind je deze maand nummers van: Rude Audio ft. Eucalypta L. V, Robbing Millions, Nick Mulvey, Wolf in Loveland, Geraint Rhys, Jack Parow, Damon Albarn, Dudettes, Bobby Whirlwind en Boogie Belgique.

Terug naar het begin van dit bericht.