In een maandelijkse hoorstaat deel ik wat ik op dat moment beluister. Deze vierde aflevering gaat over mijn hang naar waargebeurde verhalen en mijn voorliefde voor het luisteren naar stemmen. Met aandacht voor het toneelstuk De onzichtbare man, de podcasts De Stem van West, Death Sex & Money en This American Life en muziek van o.a. Typhoon, Antibalas, Elder Island en Arnett Cobb.
Geen zin of tijd om alles te lezen? Klik dan direct door naar een van de volgende categorieën: live; podcast & radio; muziek of luister naar de hoorstaat-playlist op Spotify.
Wil je reageren op deze hoorstaat of delen wat jij beluistert? Dat kan via het reactieformulier onderaan dit bericht of mail naar luisterberichten[at]gmail.com
Op het Over het IJ Festival in Amsterdam zag ik de voorstelling De onzichtbare man van Michiel Voet. Ik verwachtte een voorstelling te gaan zien over illegaliteit, maar kreeg een voorstelling die de hang naar waargebeurde verhalen en authenticiteit ter discussie stelt. De voorstelling zaaide verwarring en zette me op het verkeerde been: in het eerste deel werd de indruk gewekt dat het om een waargebeurd verhaal ging, een verhaal over Karim Ramtani, een illegale man in Amsterdam, wiens verhaal in het tweede deel vanuit zijn perspectief verteld zou gaan worden. Dit gebeurde niet.
Acteur Mohammed Azaay, die de rol speelde van Karim Ramtani en zelf niet in de credits genoemd wordt, vertelde niet het verhaal van de illegale man, maar vertolkte de overpeinzingen van tekstschrijver Michael Bijnens. De tekst riep de vraag op waarom ik het verhaal in het eerste deel voor waar had aangenomen. Ik voelde me betrapt. Maar waarom? Omdat fictie fictie en een waargebeurd verhaal waargebeurd moet zijn? Omdat je je ook betrapt voelt als een vriend je iets als waar vertelt wat later bewust verzonnen blijkt te zijn? Omdat je je geneert voor je betrokkenheid bij een fictieve persoon, bij een fictieve situatie? In mijn ongemak zat iets van elk van die drie elementen.
Wil je Michiel Voet zelf over de voorstelling horen? Luister naar het gesprek dat Pieter van de Wielen met hem had in het radioprogramma Nooit Meer Slapen (14-06-2014).
Terug naar het begin van dit bericht.
Na afloop van de voorstelling vroeg ik me ook af: luister ik zoveel naar verhalende journalistieke/documentaire podcasts vanuit een behoefte aan ‘waargebeurde verhalen’ van ‘echte mensen’? Volgens mij is dat maar een deel van het verhaal. Dat deel dat gaat over de mogelijkheid van een inkijkje in het leven van iemand anders. Maar dit is niet voorbehouden aan non-fictie. Sterker nog, in literatuur kun je verder gaan. Daar krijg je niet alleen een inkijkje in het leven van iemand anders, maar kun je je ook verplaatsen in de gedachtes en gevoelens van andere mensen, ongeacht plaats en tijd.
Wat literatuur niet heeft, althans die literatuur die je zelf met een innerlijke stem leest: de directheid en intimiteit van een klinkende stem. Dat is voor mij de grootste aantrekkingskracht van radio en audio-podcasts. De stem stelt je in staat om je een beeld te vormen bij degene die aan het woord is. Voor mij is dat niet in de eerste plaats een uiterlijk beeld, maar een indruk van hoe iemand is.
“Er wordt wel gezegd dat wanneer je iemands stem opneemt, je een stukje van zijn ziel inpikt.”
Dat zegt Ditte Mensink in haar tweedelige radio-documentaire Zoeken naar Zieltjes, die ze maakte voor De Stem van West (webradio over Utrecht West). Voor deze documentaire laat ze drie audio-opnames horen aan geluidsprofessionals, zoals zangdocenten en documentairemakers. Zij vertellen wie ze voor zich zien, waarna Ditte op zoek gaat naar de mensen die in de audio-opnames voorkomen, om te kijken of het beeld klopt. Zij wil graag de mensen achter de stemmen zien. Impliciet gaat zij er dus van uit dat het beeld beeldbepalend is.
Ik ga er juist van uit dat de stem veel te vertellen heeft. Neem nu een interview. Bij een interview in een tijdschrift of krant is het beeld, de foto, geposeerd. De tekst vertelt als het goed is iets over de geïnterviewde, maar in de woorden van de journalist. Een geluidsopname vangt evenmin de werkelijkheid, maar je hoort wat de journalist doet en je hoort hoe de geïnterviewde antwoordt. Geven woorden vooral informatie prijs, zo lijkt de stem inderdaad een betere indruk te geven van hoe iemand is, of in elk geval van iemands stemming en van de instelling die iemand heeft. Misschien is het ook alleen maar een gevoel dat je luisterend dichterbij iemand komt dan kijkend, maar volgens mij werkt het net als bij angst: of het nu gegrond is of niet, het voelt reëel en is daarmee ook reëel.
Via de radio-podcast This American Life kwam ik op een nieuwe podcast: Death, Sex & Money. Voor deze tweewekelijkse podcast interviewt Anna Sale bekende en onbekende mensen over grote, persoonlijke onderwerpen waarover mensen niet zo gauw praten. Zo spreekt ze in Confessions of a Nashville Power Couple met een stel, beide muzikant/zanger, over het opbouwen van vertrouwen na zijn alcoholverslaving, het vaak niet bij elkaar zijn als ze toeren, over jaloezie, hun persoonlijke ambities en hoe die te verenigen met elkaar en in het geval er kinderen zouden komen. De twee worden gezamenlijk geïnterviewd, wat mooi is, omdat je hoort hoe ze op elkaar reageren: lachend, bevestigend, aanvullend.
Luisterend naar een aflevering van This American Life hoorde ik een stem, waar wel een sympathiek iemand aan vast moet zitten. Het gaat om operazangeres Carin Gilfry. In de proloog van The Radio Drama Episode (#528) hoor je een eigen opname van haar. Ze is op een hotelkamer en start de geluidsopname voordat ze met haar iPad de kast in kruipt om daar zonder omgevingsgeluid een kinderluisterboek in te spreken. Ze verspreekt zich en wil buiten de kast de opname opnieuw starten. Dan blijkt de deur niet open te gaan. Ze heeft zichzelf ingesloten en als luisteraar ben je erbij. En vindt haar sympathiek. Dat vond ik althans. Ik heb niet de aandrang gehad om haar te foto-googelen of de video-versie van deze aflevering te bekijken. Toch ben ik benieuwd: wat voor eerste indruk had ik gehad als ik haar eerst gezien en dan pas gehoord had?
Overzicht van de hierboven genoemde podcasts:
De Stem van West, webradio over Utrecht West; ook beschikbaar als podcast via iTunes
– Zoeken naar Zieltjes van Dite Mensink, deel 1 (23-04-2014) en deel 2 (02-06-2015)
Death, Sex & Money, twee wekelijkse interview-podcast; ook beschikbaar via iTunes
– Confessions of a Nashville Power Couple (Jason Isbell en Amanda Shires), 21-05-2014
– Jane Fonda After Death and Divorce, 18-06-2014
Een mooi, open gesprek, waarin Jane Fonda misschien niets verteld wat niet al bekend was door haar autobiografie en andere interviews, maar waarbij het mooi is dat je het haar zelf hoort zeggen, als een vrouw op leeftijd, die levenslustig is maar ook moeilijke periodes heeft gekend.
This American Life; ook beschikbaar via iTunes en SoundCloud
– #528 The Radio Drama Episode, 23-06-2014
Als je doorluistert, wordt je getrakteerd op twee mini-opera-versies van het verhaal uit de proloog, gemaakt door Philipp Glass en Matt Aucoin.
Terug naar het begin van dit bericht.
Elke maandag tussen 21 en 22 uur draait saxofonist, componist en bandleider Benjamin Herman in Winfrieds Woonkamer op Radio 6 zijn favoriete platen. In de aanloop naar het North Sea Jazz Festival trad hij in drie opeenvolgende afleveringen op als gids. Elke week nam hij een festivaldag door en liet hij muziek horen van mensen die hij bewondert en veel muziek van bands en muzikanten die hij zelf ook nog niet kende. De uitzendingen, van 16, 23 en 30 juni zijn beschikbaar als online stream via de programmasite en als podcast (als RSS-feed en via iTunes).
Naar aanleiding van de uitzending van 16 juni en de drie festival-uitzendingen luisterde ik via Spotify en SoundCloud naar muziek van o.a. Antibalas, De Beren Gieren, Henry Threadgill, Nate Wooley Quintet en Christian McBride & Nicholas Payton.
Via de speciale tv-uitzending van Winfrieds Woonkamer naar aanleiding van het North Sea Jazz Festival leerde ik muziek van tenorsaxofonist Arnett Cobb kennen. Het nummer Go Red Go van het album Blow, Arnett, Blow vind je terug in de Hoorstaat-playlist op Spotify. Daarin heb ik ook nummers opgenomen van Antibalas, De Beren Gieren en het Nate Wooley Quintet.
Op zoek naar Gratis live muziek in juli luisterde ik op SoundCloud naar o.a. The Antler King uit Gent; het Utrechtse Ode to the Quiet; en Stuart Mavis uit Groningen. Van Ode to the Quiet en Stuart Mavis heb ik ook een nummer opgenomen in de hoorstaat-playlist op Spotify.
De wekelijkse BBC-podcast Tom Robinson Introducing Mixtape vind ik een prettige manier om nieuwe muziek te leren kennen. Meestal luister ik ernaar als ik een eind ga lopen of in de trein zit. De afgelopen maand leerde ik o.a. kennen: Elder Island, een trio uit Bristol dat 28 juli met een gelijknamige EP komt; Luxo Jr, nieuwe band (bestaande uit Tom Ford en Laurence Morgan) die met Nightclubbing een lekker dansbaar nummer maakte; Britse gitaarpop van Felt Tip; de op Jersey geboren Sam Falle alias Winterfalle; een nieuwe single van Gold Spectacles; en de dromerige pop van Sam Brookes (van wie je een nummer terugvindt in de Spotify-playlist).
Een album dat ik sinds het 20 juni uitkwam veel beluister is Lobi Da Basi van Typhoon. Ik vind het geweldig. Het staat vol met sterke teksten over belangrijke dingen in het leven in vindingrijk Nederlands. Er komen allerlei muziekstijlen op voor, de refreinen zing je zo mee en het album is goed geproduceerd met veel ruimte voor individuele instrumenten.
Twee van mijn favoriete tekstregels uit de refreinen:
“En natuurlijk laat geen een vrouw zich zeggen wat te doen, maar sta me toe wat tegengas te bieden.”
Dit komt uit Sta Me Toe, een lied over de vriendin van een vriend die teveel hooi op haar vork neemt, waar deze vriend zich zorgen over maakt. De beleefde formulering “sta me toe wat tegengas te bieden” laat zo mooi zien dat iemand het zich aantrekt en voorzichtig probeert er wat van te zeggen.
“Wat je overdag niet verzilvert, houdt ’s nachts geen stand. Altijd die ochtend weer.”
Uit Ochtend Weer, dat over ontwijkgedrag gaat en misschien ook wel over de situatie waarin je goede ideeën denkt te hebben, er niet naar handelt en de volgende ochtend met lege handen staat.
Meer weten over de achtergrond van dit album? Lees het interview met 3voor12 of beluister het interview in Nooit Meer Slapen (via programmasite (start interview ca. 1:15:15) of mobiele site van Radio 1).
Verder luisteren kan via mijn Spotify-playlist Hoorstaat. Daarop vind je deze maand nummers van: Glass Animals, Typhoon, George Ezra, De Beren Gieren, Antibalas, Stuart Mavis, Sam Brookes, Ode to the Quiet, Nate Wooley Quintet en Arnett Cobb.
Terug naar het begin van dit bericht.
—
De afbeelding bovenaan dit bericht is een weergave van de geluidsgolf in SoundCloud van een deel van het lied Süsse Stille, Sanfte Quelle van Händel, gezongen door Carin Gilfry.
luisterberichten 
Posted on 15/07/2014
0